Để lại tiền hay để lại sách cho con cháu?

Người thông thường đều sẽ cảm thấy, hai người nếu không cùng nhau kiếm tiền thì sẽ đói chết. Bạn thấy chúng ta đều có rất nhiều dự bị lập trường. Ở vào thời đại của ông tôi, hai vợ chồng chỉ có chồng ra ngoài kiếm tiền, hơn nữa còn sinh ra năm, sáu người con, bảy, tám người con. Họ đều không chết đói. Hiện tại chúng ta mới nuôi có một đứa mà phải hai người kiếm tiền, lại sợ chết đói. Vấn đề ở chỗ nào? Vấn đề ở chỗ không nắm được thái độ trị gia rất then chốt là “cần kiệm“. “Kiệm là gốc trị gia”, chỉ cần “cần kiệm“, không nên tiêu phí bừa, kỳ thật một người kiếm được tiền thì đã đủ cho người trong nhà dùng rồi. Hơn nữa một người kiếm tiền, người trong nhà dùng sẽ rất cần kiệm, từ nhỏ đã cho trẻ nhỏ thái độ rất cần kiệm. Bạn làm cho trẻ nhỏ có lập trường vững chắc, không đến nỗi trở thành nô lệ của vật chất.

Tình hình gia đình hiện nay đều là vợ chồng cùng nhau kiếm tiền. Phần lớn trẻ nhỏ đều được gửi vào nhà trẻ, hoặc là giao cho người giúp việc, hoặc giao cho ông bà nội giữ cháu. Trí tuệ của nhân sinh xem thấy từ chỗ nào? Ngay trong lấy bỏ thấy ra được, có xả mới có được. Bớt kiếm một ít tiền và giáo dục con cái nhiều hơn, hay là bạn muốn kiếm được nhiều tiền và lơ là giáo dục trẻ nhỏ? Kết quả có được nhất định sẽ không như nhau.

Chúng ta xem thấy trước một đời, hiện tại người năm mươi, sáu mươi tuổi so với người chúng ta hiện tại hai mươi, ba mươi tuổi, hai đời này chúng ta so sánh xem thử. Người trước một đời rất có lòng trách nhiệm, rất hiếu thuận cha mẹ. Còn ngay đời này chúng ta thì sao?

Quý vị thân mến! Xin các vị đừng khách sáo! Xin nói thẳng ra! Người đời nay có thái độ đời sống giống đời trước hay không? Là tiến bộ hay là thoái lui? Thoái lui. Đời trước có tiền, hay là ngay đời hiện tại này chúng ta có tiền? Ngay đời này chúng ta có tiền. Tại vì sao có tiền, mà trái lại thái độ của đời sống thì thoái lui? Như vậy thì có tiền không nhất định giải quyết được vấn đề.

Thời đại của cha tôi, trên cơ bản đều rất nghèo. Bởi vì rất nghèo, cho nên mọi người đặc biệt tiết kiệm. Nhớ lại lúc nhỏ, khi đang ăn cơm, đồ ăn còn thừa đều là cha và mẹ gắp. Bởi vì họ đều đã rất quen rồi, không thể lãng phí thức ăn, cho nên đời sống tương đối chặt chẽ. Thứ nhất tạo thành thói quen tiết kiệm. Thứ hai là đời sống càng khó khăn, người càng hiểu được cảm ân cha mẹ, thương yêu anh em, chị em. Cho nên thời đại của phụ thân tôi, khi họ đang đi học, đều không phải là cha mẹ thúc họ, mà đều là chính mình rất tích cực chủ động. Bởi vì họ hy vọng thông qua học tập có được thành tựu, có thể về sau làm cho cha mẹ có được ngày tháng tốt đẹp. Bạn thấy, đời sống nghèo khổ, đời sống đáng tin cậy thì làm cho người càng có chí khí, càng có hiếu tâm. Cho nên chúng ta phải cảm ơn nghèo khổ.

Ngay đời này, bởi vì từ nhỏ đời sống đã rất dư giả, muốn thứ gì có thứ đó, cho nên nhiều người quen thói cao ngạo, quen thói tiêu tiền, lại không biết hiếu đạo, lại không biết gánh vác, tôi luyện đời sống. Cho nên ngay đời hiện tại này chúng ta không chỉ chính mình kiếm được tiền tiêu sài hết, mà còn đi tiêu tiền của cha mẹ. Làm sao các vị biết vậy? Rất nhiều thanh niên đã có thói quen tiêu phí, hưởng thụ đến mức độ tiền lương của một tháng vừa cầm trên tay thì họ lập tức phải đi shopping tốt nhất, có thể đem tiền lương của cả một tháng tiêu hết 15 ngày trước rồi. Những ngày tháng sau đó thì họ mua mì ăn liền từng gói, từng gói từ từ mà ăn. Thế nhưng sau đó vẫn không thể tiếp tục duy trì cuộc sống, họ trở về tìm người cha già và nói: “Ba ơi! Con hết tiền rồi”. Ba của họ rất tức giận: “Đã nói với con không nên sài phung phí, thế mà con không nghe. Đến đây! Muốn bao nhiêu?”. Người cha vẫn là móc ví ra đưa tiền cho con. Cho nên đời sống dư giả, nhưng chúng ta không hề thấy nó có thể mang đến cho trẻ nhỏ thái độ đời sống chuẩn xác.

Thời xưa có rất nhiều người đi học thấy rõ được cái điểm này. Khi triều Hán mở nước, Lưu Bang đánh khắp thiên hạ, đã phân phong cho hơn 100 công thần, đều có phong đất, cho họ rất nhiều đất đai. Trải qua 100 năm, sử học gia của triều Hán đột nhiên nghĩ ra nói: “Tôi đi tìm hiểu xem, đời sau của 100 vị công thần này như thế nào?”. Kết quả nhà sử học này rất là kinh ngạc: Con cháu đời sau của 100 vị công thần này trên cơ bản đều đã đọa lạc, rất nhiều người lưu lạc trên đường đang đi xin ăn. Chỉ có mấy người đời sau này vẫn còn rất tốt, trong đó có một người tên là Tiêu Hà.

Ngay khi phân phong đất đai, Tiêu Hà muốn nhận một miếng đất rất là xấu, bởi vì miếng đất khô cằn, chỉ cần bạn không canh tác thì không có cơm ăn. Cho nên họ lo nghĩ kế hoạch lâu dài, hy vọng con cháu của họ về sau hiểu được cần lao, tiết kiệm. Những người được phân đất tốt thích ăn mà biếng làm. Hơn nữa đất tốt bạn ưa thích thì người khác cũng ưa thích, nên cũng có rất nhiều người đến dòm ngó, có rất nhiều người nghĩ cách hãm hại. Cho nên Tiêu Hà thấy ra được: Không nên để tiền lại cho con cháu, mà quan trọng hơn là phải lưu lại trí tuệ cho con cháu, lưu lại tấm gương tốt cho con cháu.

Cho nên tiên sinh Tư Mã Quang đã từng nói: “Để tiền lại con cháu, chưa chắc con cháu có thể giữ được, để sách lại con cháu, con cháu chưa chắc có thể đọc, không bằng trong âm thầm để lại âm đức cho con cháu, là cách tính dài lâu cho con cháu”. Trong “Kinh Dịch” có một câu giáo huấn rất quan trọng: “Tích thiện chi gia, tất hữu dư khánh”, âm đức nhất định có thể hỗ trợ con cháu đời sau. Âm đức không chỉ có thể hỗ trợ cho con cháu đời sau mà thôi, ngay khi chúng ta làm việc thiện, ngay trong quá trình lập thân hành đạo, đã làm ra “thân giáo” tốt nhất cho con cháu đời sau. Cho nên đây là cha mẹ có trí tuệ, nên biết chọn lựa như vậy.

Vì vậy, ngay đời của phụ thân tôi, bởi vì đời sống tương đối khó khăn, có năm anh chị em, họ đi học không cần phải cha mẹ thúc đẩy. Hơn nữa anh chị em đều rất hòa thuận. Cho nên chỉ cần đời sống trải qua được tốt, cố gắng nâng cao trí tuệ của trẻ nhỏ, đời sống tinh thần của trẻ nhỏ vẫn là phải được dạy tốt bởi gia đình.

Vậy chúng ta trở lại xem, có phải một người kiếm tiền thì sẽ kiếm được tương đối ít hay không? Có phải hai người kiếm tiền thì sẽ kiếm được tương đối nhiều hay không? Rất nhiều cặp vợ chồng cùng nhau kiếm tiền, thế nhưng cũng không dư được bao nhiêu. Bên kia lại bị bạn bè kéo, bên đây thì đi mua những món đồ lại bị gạt. Chúng ta phải lý giải được tiền tài chân thật có được từ chỗ nào, người thế nào mới có thể có được tiền của. Phải đem đạo lý làm cho rõ ràng, nếu không thì cả đời bạn chỉ để kiếm tiền, nhưng cả đời cũng không kiếm được bao nhiêu tiền...

chuaviet.org (tổng hợp)