Viếng thăm ngôi chùa cổ kính Pháp Vũ Tự

Chùa Đậu còn gọi Pháp Vũ Tự, chùa Bà, chùa Vua; có từ thời Lý; thờ Pháp Vũ. Tên chữ: Thành Đạo Tự 成 道 寺. Xếp hạng: Di tích quốc gia (1964). Vị trí: thôn Gia Phúc (làng Đậu), RVP3+7V Nguyễn Trãi, Thường Tín, Hà Nội.

Giới thiệu

Du khách thăm chùa Đậu có thể lên xe bus số 06 tuyến Giáp Bát—Phú Xuyên rồi xuống ở bến Quất Động. Rẽ hướng tây vào Khu Công nghiệp Quất Động đi 1,7km sẽ gặp một con kênh nước lặng lờ và ngôi miếu nhỏ dưới gốc đa. Rẽ trái đi tiếp sẽ qua đình rồi tới chùa. Ghé thăm nhanh đình và miếu làng Đậu, chúng tôi thấy cả hai đều mang phong cách kiến trúc cuối thời Nguyễn.

Chùa Đậu ở cuối làng, trông cổ kính hơn. Đại Đức trụ trì Thích Thanh Nhung cho biết: Sĩ Nhiếp lập chùa từ đầu thế kỷ III, đặt tên Thành Đạo Tự, rước Đại Thánh Pháp Vũ Đại Bồ Tát về thờ, nên gọi là Pháp Vũ Tự. Nhưng tấm bia đặt ở đầu nhà giải vũ bên trái thì nói rõ chùa được xây dựng vào thời Lý.
Đạo Phật khi mới từ Ấn Độ truyền vào nước ta có đem theo việc thờ Tứ pháp (4 vị thần mây, mưa, sấm, chớp), di tích nay còn ở chùa Dâu, tức Pháp Vân tự (Luy Lâu, Bắc Ninh). Tại chùa Đậu hiện có cuốn sách bằng đồng được cho là của Sĩ Nhiếp (137—226), nhưng rất lạ là trong đó lại chép thơ bằng thể Đường luật (thế kỷ VII) và với văn phong thậm chí như muộn hơn hàng nghìn năm.

Theo "Sách đồng", chùa Đậu được xây dựng vào thế kỷ III, cách đây gần 1800 năm. Chùa đã được nhiều đời vua chúa sau đó sửa chữa, tôn tạo. Tấm bia dựng năm 1639 (niên hiệu Dương Hoà thứ 5, đời vua Lê Thần Tông) cho biết ngôi chùa này được tôn tạo dưới triều nhà Lý. Ngoài ra trong chùa còn nhiều viên gạch to thời nhà Mạc và một số bia có niên hiệu Sùng Khang (1566—1577). Cũng theo văn bia, chùa được trùng tu lớn vào năm 1635 (Dương Hoà thứ 1). Sử sách ghi lại ngày xưa chùa Đậu được phong tặng là "Đệ nhất đại danh lam" và chỉ dành cho các bậc vua chúa đến đây lễ bái, cầu an, dân không được vào, vì vậy còn có tên chùa Vua.

Kiến trúc

Trước mặt chùa Đậu ở hướng đông-nam có một hồ bán nguyệt lớn nối với cổng chính tam quan bằng con đường ngắn mới làm, hơi lệch chính đạo. Hai cổng phụ cách nhau khoảng 15m, ở giữa là một phương đình hai tầng với những cột lim dựa trên trụ đá. Tầng dưới xây nền cao, chừa ra một lối vào thấp gần bằng mặt sân; có 4 cặp cửa sổ đối xứng ở 4 mặt và hai cửa đi ngang cao 4 bậc. Gian bên trái phương đình có cầu thang gỗ để lên tầng gác, nơi treo quả chuông đúc năm 1801 (Cảnh Thịnh thứ 9, thời Tây Sơn). Trên đỉnh là tám mái ngói lá đề với các đầu đao truyền thống.

Khuôn viên chùa khá lớn, được xây theo kiểu "nội công ngoại quốc". Qua cổng là một sân gạch rộng, có 3 thềm đá 6 bậc lên hiên tiền đường, hai bên sân có hai tòa giải vũ. Tiền đường rộng 7 gian, nối liền với hai dãy hành lang và nhà Tổ làm thành một khung vuông bao bọc lấy tòa thiêu hương và điện thờ nữ thần Pháp Vũ. Vườn tháp mộ nằm ở phía sau. Các góc sân, vườn đều trồng cây nhưng nay chỉ còn sót lại vài cổ thụ.

Chùa Đậu hiện nay vẫn giữ được 6 bia đá khắc từ thế kỷ XVI—XVIII. Tấm bia “Pháp Vũ Tự tạo lệ bi” cho biết nhà sư trụ trì Đạo Tâm từng giữ chức Tăng lục ty Tăng thống, một vị trí cao trong giới Phật giáo lúc bấy giờ. Trong chùa còn treo hai tấm biển gỗ sơn son thếp vàng, khắc bài thơ chữ Nôm của chúa Trịnh Căn (1682—1709) và chúa Trịnh Cương (1709—1729). Lại có đôi rồng đá và chiếc khánh đồng đúc năm 1774 với bài minh soạn bởi danh sĩ đời vua Lê Hiển Tông là Phan Trọng Phiên.

Tượng nhục thân

Trong chùa có đầy đủ hệ thống tượng Phật. Du khách chú ý nhất bộ tượng Tổ được tạo bằng cách bó sơn ta rồi quang dầu ra ngoài thi hài của hai thiền sư Đạo Chân và Đạo Tâm. Hai vị vốn là chú cháu ruột tu đắc đạo ở chùa vào thế kỷ XVII, toàn thân đã hoá thành xá lợi do trai tịnh và toạ thiền lâu ngày trước khi chết.

Tượng Đạo Chân Vũ Khắc Minh cổ hơn nhưng bảo quản rất tốt. Nhục thân đã được bó, hom, lót, thí, mài theo các kỹ thuật truyền thống rồi thếp với các nguyên liệu như sơn ta, vải màn, giấy dó, mạt cưa và đất. Tổng số lớp sơn và thếp vàng là 14 lớp. Trước khi tu bổ, tượng nặng 7kg, nay nặng 7,5kg.

Pho tượng Đạo Tâm Vũ Khắc Trường từng bị hỏng nặng vào khoảng năm 1983 do ngập nước trong trận lụt lớn. Tượng hồi đó được gia cố bằng đồng. Khung xương nay đã được các nhà khoa học sắp xếp đúng vị trí hơn và phủ bằng nhựa PVC rồi toàn tượng bao kín bằng sơn ta, giấy bản, vải màn, mạt cưa, đất và thếp bạc, chỗ dày nhất tới 22 lớp. Tượng sau khi phục chế nặng 31kg.

chuaviet.org tổng hợp