Chùa Bình Trung - Quảng Trị

Nằm ở làng Hà Trung, xã Gio Châu, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, chùa Bình Trung hay còn được gọi là chùa Bảo Đông là một ngôi chùa có giá trị khá đặc biệt về văn hóa lịch sử của Việt Nam.

Chùa Bình Trung được xây dựng tại vị trí từng là khuôn viên của một đền tháp Chăm cổ, chùa được công nhận là di tích lịch sử văn hóa và kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia của Việt Nam từ năm 2009.

Sử sách ghi lại răng vào thế kỷ 15, cư dân Đại Việt di cư vào làng Hà Trung đã dùng đền tháp bằng đá này làm nơi thờ Phật. Đến năm 1703, vị Tham chánh Trần Đình Ân sau khi từ chức về làng đã sử dụng khu đền tháp trung tâm để ở và tu đạo. 

Ông đã cho xây một nhà bia trước sân chùa, mà ngày nay vẫn còn. Công trình xây bằng gạch và vữa vôi, hình dáng như một ngôi miếu cổ. Trần nhà bia hình vòm cuốn, mặt sau xây bít kín, ba mặt còn lại mở ba cửa vòm cuốn.

Trong nhà bia là một bia đá ghi bài thơ và bài tự do chính chúa Nguyễn Phúc Chu đề tặng Trần Đình Ân trên một mảnh lụa khi ông cáo quan về làng. 

Không gian bên trong chính điện chùa Bình Trung hiện tại.

Những gì còn lại của khu đền Chăm Pa thuở xưa là các phế tích nằm rải rác trong khuôn viên chùa, đáng kể là một nền móng bằng đá.

Trên nền còn hai trụ đá có tiết diện vuông. Phía đầu trụ và bên thân có những lỗ sâu hình chữ nhật và hình vuông, dấu hiệu của những điểm khớp mộng.

Cách nền tháp không xa là một cấu trúc đá khá lớn gồm nhiều phiến đá ghép vào nhau. Các phiến đá này được đẽo gọt khá cầu kỳ, đây có thể là phần sót lại của ngôi đền bằng đá bề thế của người Chăm cổ.

Ba mặt trụ đá khắc chữ Chăm kiểu cổ, nhiều phần còn khá rõ nét.

Tới chùa Bình Trung, du khách sẽ được thăm quan 1 ngôi chùa là di sản văn hóa của người Chăm được người Việt kế thừa và phát triển, đồng thời là một di sản gắn với danh nhân của địa phương. Đây chính là điểm đặc biệt khiến Bình Trung trở thành 1 trong những địa điểm cần phải tới đối với những du khách khi ghé thăm các ngôi chùa tại Quảng Trị.

Hồng Anh/chuaviet.org (tổng hợp)